Σεπτέμβρης και κάθε κατεργάρης στον πάγκο του… Πίσω στο σχολείο και πίσω στο γραφείο! Αλλά ας μη μας πιάνει πανικός, κάθε εποχή έχει τη χάρη της. Μια νέα σεζόν ξεκινά, με όλα τα ωραία που θα φέρει.

Κατεβάστε δωρεάν το εβδομαδιαίο σχολικό πρόγραμμα που φτιάξαμε… ένα δωράκι για να ευχηθούμε καλή και δημιουργική νέα σχολική χρονιά σε όλους! (Είναι σε μέγεθος Α4 για να εκτυπώνεται εύκολα.)

Δύσκολη η πρώτη μέρα στη δουλειά, αλλά υπάρχουν και χειρότερα: η πρώτη μέρα στην πρώτη δημοτικού για τα (πρώην) νηπιάκια -και τους γονείς τους. Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό είναι ένα τεράστιο γεγονός για τα παιδιά, μια κοσμοϊστορική αλλαγή για τον μικρόκοσμό τους.

Μου είχαν κοπεί τα πόδια. Κρύωνα κιόλας. Αλλά οι μεγάλοι είναι θαρραλέοι. Κατάφερα να φορέσω τα καινούργια μου ρούχα. Όλα ήταν καινούργια, εκτός από το φόβο που είχε αρχίσει από τις διακοπές κιόλας. Στο δρόμο, αφού ήμουν πια μεγάλος, άφησα το χέρι της μαμάς. Δεν ήμουν εγώ σαν όλα αυτά τα πιτσιρίκια που περπατούσαν μπροστά μου. Μόλις όμως αντίκρισα το σχολείο, ξανάπιασα γρήγορα-γρήγορα το χέρι της μαμάς.

Η πρώτη μέρα στο σχολείο, Κλοντ Γκούτμαν, Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων (Α’ Δημοτικού)

Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό είναι επομένως πολύ μεγάλο πράγμα. Στο βιβλίο Η ομαλή μετάβαση των παιδιών από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό των Βαλμά κ.α. (2006) διαβάσαμε πως ο όρος μετάβαση χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια περίοδο σημαντικών αλλαγών για το παιδί και την οικογένεια. Στη βιβλιογραφία υπάρχουν δύο διαφορετικές προσεγγίσεις για την περίοδο αυτή: η μία θεωρεί πως πρόκειται για μια απαραίτητη πρόκληση για την ωρίμανση του παιδιού, ενώ η άλλη τονίζει τη σημασία της συνέχειας και της ομαλότητας στη μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό.

Στο δημοτικό τα παιδιά θα αντιμετωπίσουν τελείως διαφορετικές συνθήκες, τις οποίες θα διαπιστώσουν από την πρώτη μέρα, όπως αναφέρεται σε άρθρο των Sink, Edwards και Weir. Θα μπουν σε ένα δομημένο εκπαιδευτικό περιβάλλον, με συγκεκριμένους κοινωνικούς ρόλους και τελετουργικά, όπου θα πρέπει να ακολουθήσουν μια εξωτερικά καθοριζόμενη μαθησιακή πορεία. Θα πρέπει να συγκεντρώνονται για περισσότερη ώρα, να ξεκουράζονται λιγότερο και να μένουν λίγο έως πολύ ακίνητα στα θρανία τους, μια κατάσταση δηλαδή εντελώς διαφορετική από το νηπιαγωγείο. Είναι επομένως εξαιρετικά σημαντική η υποστήριξη των παιδιών από την οικογένεια και τους εκπαιδευτικούς, ώστε να καταπολεμηθούν οι φόβοι και τα άγχη, και τα παιδιά να προσαρμοστούν γρήγορα στη νέα φάση της ζωής τους.

Σε αυτό το σημείο θα θέλαμε να ευχηθούμε καλή επιστροφή στα θρανία ιδιαιτέρως σε μία άλλη ομάδα μαθητών που ξεκινάει την πιο δύσκολη σχολική χρονιά της ζωής της. Καλή πρώτη μέρα σε όλους τους μαθητές που έφτασαν στη Γ’ Λυκείου, καλή δύναμη και καλή προετοιμασία για τις Πανελλήνιες ή για όποιο άλλο όμορφο πλάνο έχετε, χωρίς άγχος αλλά με υπομονή, επιμονή και γλυκιά προσμονή για την αρχή της ενήλικης ζωής σας που χτυπάει ήδη την πόρτα!

Πίσω στο θέμα μας τώρα! Συλλογιζόμενοι όλα αυτά, θελήσαμε -τι άλλο;- να μοιραστούμε μια μικρή συνταγή για να γλυκάνει την επιστροφή στο σχολείο. Τότε, μας ήρθαν στο νου προβληματισμοί που είχαμε από παλιά: Πότε θα έρθει επιτέλους η ώρα τα παιδιά να τρώνε πιο υγιεινά στο σχολείο; Πότε θα καταλάβουμε ότι πολλά παιδικά προϊόντα του εμπορίου (όπως οι χυμοί με τους αγαπημένους τους ήρωες) είναι γεμάτα ζάχαρη που δεν υπάρχει κανένας λόγος τα παιδιά να καταναλώνουν; Πότε θα πάψουν τα σχολικά κυλικεία να πουλάνε ανθυγιεινά σνακ, αναψυκτικά και γλυκίσματα;

Ένα σημαντικό βήμα στη χώρα μας αποτελεί το πρόγραμμα σίτισης και προώθησης της υγιεινής διατροφής «Διατροφή» του Ινστιτούτου Prolepsis υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια σε δημόσια σχολεία ευπαθών περιοχών. Τα γεύματα περιλαμβάνουν γάλα, γιαούρτι, φρούτα, πίτες και σάντουιτς, με ελληνικές πρώτες ύλες, παρθένο ελαιόλαδο και χωρίς συντηρητικά. Τώρα… ξέρουμε πως η οικονομική κατάσταση είναι δύσκολη και πώς αναμφισβήτητα κανένα παιδί δεν πρέπει να μένει νηστικό. Επίσης, εκτός από το να ικανοποιηθεί η πρωταρχική ανάγκη της τροφής, είναι απαραίτητο να καλλιεργηθούν οι καλές διατροφικές συνήθειες. Αυτό στα παιδιά μπορεί να γίνει μόνο αν φροντίσουμε αυτό που προσφέρουμε τουλάχιστον να το κατανοούν, να έχει νόημα για αυτά και ακόμα καλύτερα να τους αρέσει και να τα κάνει χαρούμενα. Καταλαβαίνουμε ότι μπορεί δεδομένων των συνθηκών κάτι καλύτερο να μην είναι εφικτό, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε μπορούμε να οραματιζόμαστε…

Ας πάμε με τη φαντασία μας λοιπόν λίγο παραπέρα, να κάνουμε τα παιδικά γεύματα όχι μόνο υγιεινά, αλλά και διασκεδαστικά! Φοβερή εντύπωση μας έκανε το Βρετανικό πρόγραμμα Chefs in Schools, το οποίο έχει ως στόχο την υγιεινή σίτιση των μαθητών στα σχολεία. Η πρωτοβουλία αυτή αφορά στην τοποθέτηση επιτυχημένων σεφ σε κουζίνες δημοτικών σχολείων του Λονδίνου. Εκεί τα γεύματα παίρνουν μια άλλη διάσταση και γίνονται συναρπαστικά για τα παιδιά, τα οποία μαθαίνουν επίσης πώς να παρασκευάζουν το φαγητό τους με φρέσκα προϊόντα από τον σχολικό κήπο. Το πρόγραμμα επιπλέον περιλαμβάνει την εκπαίδευση σεφ και μαγείρων για να στελεχώσουν σχολικές κουζίνες, αλλά και να μάθουν τους μαθητές να μαγειρεύουν, καθώς και θεωρητική και εφαρμοσμένη έρευνα σχετικά με τα θρεπτικά σχολικά γεύματα.

Θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικές τέτοιου είδους προσπάθειες και ευχόμαστε με όλη μας την καρδιά να κυριαρχήσει η νοοτροπία της υγιεινής διατροφής και στη χώρα μας. Όμως, με τα γλυκά που τόσο αγαπάμε τι θα γίνει;; Ευτυχώς, καταφέραμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και αναζητήσαμε πληροφορίες για το πώς τα επιδόρπια μπορούν να ενταχθούν σε ένα υγιεινό πλάνο καθημερινής διατροφής για τα παιδιά.

Στην ιστοσελίδα του Chefs in Schools βρήκαμε φυλλάδια από το School Food Plan του Βρετανικού Υπουργείου. Εκεί διαβάσαμε πως τα επιδόρπια μπορούν να ενταχθούν σε ένα πλάνο υγιεινής σχολικής σίτισης, εφόσον περιέχουν θρεπτικά συστατικά, όπως δημητριακά, ρύζι, σιμιγδάλι, φρούτα, κρέμες με βάση αυγά και γαλακτοκομικά. Η προτεινόμενη ποσότητα για τέτοιου είδους γλυκά (πίτες ή τάρτες με φρούτα, πουτίγκες ή ζελέ) είναι 80-100 γρ. για παιδιά ηλικίας 4-10 ετών, και 100-120 γρ. για ηλικίες 11-18 ετών. Για κέικ, μάφινς, ντόνατς κλπ. (είτε σπιτικά είτε του εμπορίου) οι ποσότητες μειώνονται στο μισό, και για μπισκότα γίνονται ακόμα πιο μικρές. Πολύ σημαντικό επίσης είναι πως απαγορεύονται πλήρως οι μπάρες δημητριακών -κάτι που λανθασμένα θα θεωρούσαμε υγιεινό- τα ζαχαρωτά και οποιοδήποτε προϊόν περιέχει σοκολάτα (το κακάο επιτρέπεται).

Βέβαια, στην πραγματικότητα και στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν πολλά ακόμα να γίνουν. Ο διάσημος σεφ Jamie Oliver, μετά από 13 χρόνια καμπάνιας για υγιεινά σχολικά γεύματα, παραδέχεται ότι η προσπάθειά του απέτυχε. Ο λόγος; Ο σεφ πιστεύει πως η κοινή γνώμη ακόμα θεωρεί την υγιεινή διατροφή ως προνόμιο της μεσαίας τάξης. Σε αυτό ο Oliver αντιπαραθέτει το γεγονός πως σε φτωχά μέρη οι κάτοικοι τρέφονται πολύ καλύτερα, μιας και ξέρουν να χρησιμοποιούν τα συστατικά τους σωστότερα.

Η χώρα μας φυσικά έχει πολλά τέτοια παραδείγματα να επιδείξει, με χαρακτηριστικότερη ίσως την παγκοσμίως γνωστή Κρητική διατροφή. Επειδή, λοιπόν, αγαπάμε τα γλυκά αλλά και τα φρέσκα και θρεπτικά συστατικά, φτιάξαμε μια υγιεινή εκδοχή της αγαπημένης πίτας της παιδικής μας ηλικίας: Μηλόπιτα για να κάνει την επιστροφή στο σχολείο λίγο πιο γλυκιά…

Και επειδή ως γνωστόν μας αρέσει να τα μαθαίνουμε όλα, δε μπορούσαμε παρά να προσπαθήσουμε να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας γύρω από την ιστορία της μηλόπιτας. Όταν, μάλιστα, βρήκαμε μια ιστορία μυστηρίου, ξέραμε ότι σε αυτήν πρέπει να επικεντρωθούμε!

Ένα από τα πλέον γνωστά είδη μηλόπιτας παγκοσμίως αποτελεί η tarte Τatin, η αγαπημένη μας ανάποδη μηλόπιτα δηλαδή. Το όνομα της προέρχεται από δύο αδερφές, τη Stephanie και την Caroline Tatin, οι οποίες ήταν ιδιοκτήτριες ενός ξενοδοχείου σε ένα χωριό λίγο έξω από το Παρίσι, το Lamotte-Beuvron, στις αρχές του 20ου αιώνα. Στην ιστοσελίδα του ξενοδοχείου περιγράφεται πως μια μέρα η Stephanie (Fanny) Tatin ξέχασε να βάλει ζύμη στο γλυκό με μήλα που έψηνε και για να μη σπαταλήσει τα φρούτα πρόσθεσε τη ζύμη από πάνω. Μετά το ψήσιμο, αναποδογύρισε την τάρτα και έτσι γεννήθηκε το διάσημο γλυκό με μήλα που καραμελώνουν στο ψήσιμο.

Λέγεται βέβαια πως οι δεσποινίδες ποτέ δεν θέλησαν να δημιουργήσουν μια τάρτα που θα έμενε στην ιστορία και πως δεν την ονόμαζαν καν tarte Tatin. Στο βιβλίο La Tarte Tatin, Histoire et Légende του ιστορικού Henri Delétang, σύμφωνα με γαλλικό άρθρο, αναφέρεται πως σήμερα δεν υπάρχει κανένα γραπτό ντοκουμέντο για το μενού του εστιατορίου των αδερφών Tatin. H πρώτη αναφορά εντοπίζεται σε άρθρο του Gabriel Hanotaux, πολιτικού και συγγραφέα, το 1899 όπου περιγράφεται ως τάρτα της δεσποινίδος Tatin.

Λίγο αργότερα, το 1903 η τάρτα εμφανίζεται και πάλι σε γραπτό του δικηγόρου και συγγραφέα Lucien Jullemier και η Fanny Tatin αναφέρεται ως η δημιουργός της. Όπως διασταυρώσαμε και σε επίσημη ιστοσελίδα αφιερωμένη στην tarte Τatin (όπου βέβαια ισχυρίζονται πως αυτή είναι η πρώτη πραγματική γραπτή αναφορά) επρόκειτο για περιγραφή μιας διήμερης εκδρομής στην περιοχή από το σύλλογο Geographical Society of Cher (περιοχή της Sologne). Έγραφε το εξής: «αφού τελειώνει ο χειμώνας, είναι και η τελευταία tarte Tatin της σεζόν για το ξενοδοχείο, το οποίο την κάνει να έχει γεύση σαν ένα κομμάτι ιστορίας!»

Ένα επόμενο στοιχείο που βρήκαμε αποτελεί μια σημείωση στο τέλος της πρώτης χειρόγραφης -αν και αχρονολόγητης- συνταγής για την τάρτα της Marie Souchon, κοντινής φίλης των δεσποινίδων: «Αυτή η συνταγή εφευρέθηκε από τον μάγειρα του κόμη του Chateauvillard, ο οποίος την έδωσε στη Fanny Tatin». Ο κόμης είναι υπαρκτό πρόσωπο που έζησε το 19ο αι., αλλά για τον μάγειρά του δεν υπάρχουν καταγεγραμμένες πληροφορίες πουθενά. Άρα καμία σίγουρη λύση στο μυστήριο…

Τη συνταγή της Marie Souchon αντέγραψε στην πραγματικότητα και δημοσίευσε σε περιοδικό, σύμφωνα με τον ιστορικό Delétang, το 1921 ο ποιητής Paul Besnard. Εκεί, ονόμασε την τάρτα La Tarte des Demoiselles Tatin, δηλαδή η τάρτα των δεσποινίδων Tatin. Την ίδια συνταγή δημοσίευσε και ο διάσημος κριτικός γεύσης Curnonsky σε βιβλίο του το 1926. Παρ’ όλα αυτά, ο ιστορικός επισημαίνει πως η απήχηση της συνταγής παρέμενε τοπική και η εκτέλεση της δύσκολη.

Όμως, η μυθοπλασία έχει και συνέχεια… Βρήκαμε πως ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου Maxim’s στο Παρίσι Louis Vaudable, στο τέλος της δεκαετίας του ’30 (ή του ’50 όπως αναφέρει ο ιστορικός Delétang) πρόσθεσε την τάρτα στο μενού του και η φήμη της εκτινάχθηκε. Τη συνταγή ισχυριζόταν ότι την είχε κλέψει από τις αδερφές όταν κατάφερε να μπει (ή να στείλει κατάσκοπο όπως αναφέρεται αλλού) στην κουζίνα τους παριστάνοντας τον κηπουρό. Όμως κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο, μιας και ο Vaudable γεννήθηκε το 1902, και τέσσερα χρόνια μετά οι αδερφές αποσύρθηκαν από τη μαγειρική και πούλησαν το ξενοδοχείο! Σύμφωνα με τον Delétang η συνταγή του Maxim’s δεν ήταν άλλη από την προ δεκαετιών δημοσιευμένη συνταγή από τον Curnonsky. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του εστιατορίου, τη δεκαετία του ’50 το εστιατόριο είχαν επισκεφθεί προσωπικότητες όπως ο Αριστοτέλης Ωνάσης και η Μαρία Κάλλας, και εμείς θα υποθέσουμε ότι πιθανώς είχαν απολαύσει το συγκεκριμένο γλυκό.

Όπως όλα δείχνουν, η περίφημη τάρτα δεν ήταν εφεύρεση της Fanny Tatin, μιας και σύμφωνα με τον Delétang, ήδη από το 1894 υπήρχε καταγεγραμμένη συνταγή για ανάποδη τάρτα φρούτων σε βιβλίο του μάγειρα Urbain Dubois. Σε άρθρο του, o Stephen Harris επίσης αναφέρει πως η περιοχή ήταν ήδη εκείνη την εποχή γνωστή για την παρασκευή ανάποδης τάρτας με φρούτα που λεγόταν tarte solognote (από το όνομα της περιοχή Sologne).

Τώρα, το αν οι δεσποινίδες Τatin ανακάλυψαν εκ νέου τη συνταγή ή αν την πήραν από κάπου αυτό μάλλον δε θα το μάθουμε ποτέ… Το σίγουρο είναι πως το όνομα τους θα μείνει για πάντα συνδεδεμένο με αυτή!

Λύση στο μυστήριο μπορεί να μη δώσαμε (ακόμα) αλλά σίγουρα μας άνοιξε η όρεξη! Ας ευχηθούμε λοιπόν καλή σχολική χρονιά και καλό φθινόπωρο σε όλους, με τη δικιά μας σπιτική, υγιεινή και εύκολη μηλόπιτα!

Υγιεινή τριφτή μηλόπιτα

H συνταγή μας

Υλικά για την τριφτή ζύμη

Ελαιόλαδο	100 ml
Χυμός πορτοκάλι	60 ml
Μέλι	60 γρ. (3 κ.σ.)
Εκχύλισμα βανίλιας	4-5 σταγόνες
Φαρίνα (κοσκινισμένη)	270 γρ.
Καρύδι σκόνη (στο μπλέντερ)	120 γρ.
Αλάτι	1/4 κ.γ.
Κανέλα	1 κ.γ.

Υλικά για τη γέμιση

Μήλα (κόκκινα)	4-5
Ζάχαρη μαύρη	50 γρ.
Σταφίδες	70 γρ.
Κανέλα	1 κ.γ.
Κορν Φλάουρ	1 κ.σ.
*για μια πιο «ενήλικη» εκδοχή: ένα σφηνάκι κονιάκ ή λικέρ 1/2 κ.γ. τζίντζερ, μπαχάρι, γαρύφαλλο ή άλλο μπαχαρικό

Πώς θα φτιάξουμε τη μηλόπιτα

Βάζουμε σε ένα μπολ το ελαιόλαδο, το χυμό πορτοκάλι, το μέλι και το εκχύλισμα βανίλιας και ανακατεύουμε. Σε ένα άλλο μπολ ανακατεύουμε τα στερεά υλικά, δηλαδή τη φαρίνα, το καρύδι, το αλάτι και το 1 κ.γ από την κανέλα. Προσθέτουμε το μείγμα ελαιόλαδου και ανακατεύουμε με σπάτουλα ή κουτάλα μέχρι να ενσωματωθούν και να έχουμε ένα ζυμαράκι. Το χωρίζουμε στα δύο (το ένα κομμάτι λίγο πιο μεγάλο) και τα τυλίγουμε με διαφανή μεμβράνη. Βάζουμε το μικρό κομμάτι στην κατάψυξη και το μεγάλο στο ψυγείο για μία ώρα.

Όσο περιμένουμε, τρίβουμε τα μήλα στον τρίφτη (ή στο μπλέντερ για ευκολία προσέχοντας να μη γίνουν πουρές). Προσθέτουμε τις σταφίδες, την κανέλα και το κορν φλάουρ. Το κορν φλάουρ μπαίνει για να τραβήξει τα υγρά και να μην πανιάσει η ζύμη (αν βάλετε λικέρ προσθέστε λίγο περισσότερο κορν φλάουρ).

Βγάζουμε τη ζύμη από το ψυγείο και την απλώνουμε στις φόρμες μας πατώντας την με το χέρι και προσέχοντας να καλύψει καλά τα τοιχώματα. Εμείς χρησιμοποιήσαμε πέντε ατομικές φόρμες σιλικόνης για τάρτες. Προσθέτουμε τη γέμιση και την πατάμε απαλά να πάει παντού. Βγάζουμε την υπόλοιπη ζύμη από την κατάψυξη και την τρίβουμε με το χέρι ή στον τρίφτη, να γίνει ψιχουλιαστή, σαν crumble που λένε στα αγγλικά. Τη ρίχνουμε πάνω από τη γέμιση.

Επειδή μας περίσσεψε λίγη γέμιση και λίγο crumble, αποφασίσαμε να την αφιερώσουμε στη μυστηριώδη, αναποδογυριστή tarte Tatin. Πήραμε τέσσερα μικρά φορμάκια-καρδούλες, βάλαμε λίγη γέμιση και λίγο crumble από πάνω και φτιάξαμε τα δικά μας μικρά tarte Tatiνάκια!

Τα ψήσαμε όλα σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 ^oC στον αέρα για 25 λεπτά. Ξαφνικά, το σπίτι γέμισε από μια γλυκιά, ζεστή μυρωδιά, απλά υπέροχη… Καλή απόλαυση λοιπόν και καλή πρώτη μέρα στα θρανία για όλους τους μικρούς μας φίλους!

Διαβάστε πρώτοι κάθε νέο μας άρθρο!

Βρείτε μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσής μας:

• Instagram: @eatdessertfirstgreece 
• Facebook profile: Giorgos Eliza Vlachakis
• Facebook page: eatdessertfirstgreece
• Twitter: @eatdessert1stGr
• Pinterest: eatdessert1stGr
• WordPress: Eat Dessert First Greece
• LinkedIn: Eliza Neofytou
• Reddit: eatdessertfirstgr

Ακολουθήστε μας συμπληρώνοντας το email σας στο πεδίο στο κάτω μέρος της ιστοσελίδας μας, για να σας έρχεται με email κάθε νέο μας άρθρο μόλις κυκλοφορήσει. Μην ξεχάσετε να κάνετε επιβεβαίωση της εγγραφής σας, στο email που θα σας έρθει! 🤗 Όσοι είστε κι εσείς wordpress bloggers, πατήστε απλώς follow.