Μας αρέσει το γαλακτομπούρεκο, λατρεύουμε τη μπουγάτσα και φυσικά τρελαινόμαστε για τάρτες… Τα συνδυάσουμε στη δικιά μας τάρτα με σιμιγδαλόκρεμα, ελαφριά και πεντανόστιμη!

Μια μέρα λιγουρευτήκαμε ένα γλυκό με την αφράτη, γλυκιά κρέμα του γαλακτομπούρεκου, πασπαλισμένη με άχνη και κανέλα. Κάτι σα γαλακτομπούρεκο χωρίς το σιρόπι… Σα μπουγάτσα, χωρίς το φύλλο… Έπεσα σε περισυλλογή… Μέχρι που θυμήθηκα! Μία flan ίσως μας έδινε τη λύση!

Flan ονομάζεται γενικά μια πίτα, με βάση από παντεσπάνι ή φύλλο και γέμιση από αλμυρή ή γλυκιά κρέμα. Ανά τον κόσμο τη συναντάμε σε πολλές παραλλαγές: στα Αγγλικά λέγεται custard tart, στη Γαλλία φτιάχνουν την αλμυρή quiche lorraine και τη γλυκιά flan parisien, στην Πορτογαλία το γλυκό αυτό βγαίνει σε μικρό μέγεθος: τα pasteis de nata. Στη Νότια Αφρική την ονομάζουν melktert (γαλατένια τάρτα), στο Μεξικό flan Mexicano -κάτι σαν τη δική μας κρέμα καραμελέ, ενώ στη χώρα μας δεν είναι άλλη παρά η παραδοσιακή μας γαλατόπιτα.

Διαβάζοντας λίγα πράγματα για την ιστορία της flan, μάθαμε ότι προέρχεται από τους Αρχαίους Ρωμαίους -όπως και η κρέμα με αυγά (custard) που τη γεμίζει- οι οποίοι όμως την προτιμούσαν αλμυρή, αν και έφτιαχναν γλυκές εκδοχές με μέλι και πιπέρι. Οι Ρωμαίοι ήταν ο πρώτος λαός που εξέθρεψε κότες για τη διατροφή του. Και οι Αρχαίοι Έλληνες έφτιαχναν μια πίτα με γάλα και αλεύρι, που ονομαζόταν άμης, όπως αναφέρει ο Γιάννης Λεμονής στο Γαστρονόμο.

Κατακτώντας την Ευρώπη οι Ρωμαίοι διέδωσαν τη flan, η οποία έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής το Μεσαίωνα. Μάλιστα, σε ιταλικό βιβλίο μαγειρικής του 15ου αι. οι παρασκευές με κρέμα αναφέρονται ως υγιεινή τροφή. Οι Ισπανοί πρόσθεσαν στη flan καραμέλα, ενώ στους Μαυριτανούς οφείλεται η προσθήκη εσπεριδοειδών και αμυγδάλων, όπως διαβάσαμε σε άρθρο για την ιστορία της. Στην Αμερική την έφεραν οι Ευρωπαίοι άποικοι, και έκτοτε έγινε αγαπημένη τους, ειδικά στο Μεξικό όπου τρώνε flan Mexicano σχεδόν κάθε μέρα.

Στην εξέλιξη της δικής μας γαλατόπιτας έπαιξε σημαντικό ρόλο η μεγάλη ποσότητα γάλακτος που περίσσευε σε περιοχές με μεγάλη κτηνοτροφική παραγωγή, όπως τα Ιωάννινα, μας περιγράφει η Madame Ginger. Εκεί οι νοικοκυρές έφτιαχναν γαλατόπιτα με φύλλο, κρέμα σιμιγδαλιού, αυγά και πρόβειο βούτυρο, κανέλα και ζάχαρη.

Παραδοσιακή γαλατόπιτα μπορούμε να φτιάξουμε με φύλλο ή χωρίς φύλλο, γιαννιώτικη, ζαγορίσια, θρακιώτικη, καρδιτσιώτικη, μεσσηνιακή, λευκαδίτικη και από πολλές άλλες γωνιές της Ελλάδας. Μπορούμε ακόμα και νηστίσιμη γαλατόπιτα να φτιάξουμε, αντικαθιστώντας το γάλα με φυτικές εναλλακτικές.

Εμείς αυτό που θέλαμε από τη γαλατόπιτα ήταν την πλούσια γεύση της, το άρωμα κανέλας και τη βελούδινη υφή της. Μιας και είχαμε μισή δόση ζύμης για τάρτα στην κατάψυξη και μας αρέσουν οι παραλλαγές και οι πειραματισμοί, είπαμε να της δώσουμε κάτι από flan parisien. Δε μπορούσαμε βεβαίως να μη βάλουμε και λίγα cranberries, για μια μοντέρνα νότα φρεσκάδας. Βγήκε τέλεια, το υπόσχομαι!

Ελληνική flan με σιμιγδαλόκρεμα, κανέλα και cranberries

H συνταγή μας

Υλικά για τη ζύμη τάρτας (pâte sucrée)

Βούτυρο (θερμ.δωμ.)	170 γρ.
Ζάχαρη Άχνη	110 γρ.
Καρύδι (ή άλλο) σκόνη	40 γρ.
Μαλακό αλεύρι (κοσκινισμένο)	315 γρ.
Αυγά	65 γρ. (1+λίγο)
Βανίλια εκχύλισμα	2-3 σταγόνες
Αλάτι	1/4 κ.γ.

Εκτέλεση για τη ζύμη τάρτας

Μετά από τάρτες και τάρτες, καταλήξαμε στην τεχνική από το αγαπημένο μας βιβλίο γαλλικής ζαχαροπλαστικής “The Art of French Pastry” του Jacquy Pfeiffer.

Χτυπάμε το μαλακωμένο βούτυρο με το αλάτι στο μίξερ (ή με το χέρι με σπάτουλα αν αντέχουμε) σε μέτρια δύναμη για 1 λεπτό. Προσθέτουμε τη άχνη και χτυπάμε στο χαμηλό, μόνο όσο χρειάζεται για να ενσωματωθεί. Χρησιμοποιούμε άχνη επειδή είναι πιο εύκολο να διαλυθεί, οπότε θα χρειαστεί λιγότερο χτύπημα. Έτσι δεν κινδυνεύουμε να αναπτυχθεί η γλουτένη (πρωτεΐνη στην οποία οφείλεται η ελαστικότητα μιας ζύμης). Η ανάπτυξη υψηλής θερμοκρασίας βοηθάει στην ανάπτυξη της γλουτένης, οπότε θέλουμε να χτυπήσουμε τη ζύμη όσο γίνεται γρηγορότερα. Προσθέτουμε το τριμμένο καρύδι και τη βανίλια και χτυπάμε στο χαμηλό να ενσωματωθούν.

Προσθέτουμε το αυγό λίγο λίγο μαζί με 1/4 από το αλεύρι και χτυπάμε ίσα να ανακατευτεί. Συνεχίζουμε με το υπόλοιπο αλεύρι, ζυμώνοντας ελαφρά με το χέρι (προτείνω να φοράμε γάντια γιατί η ζύμη κολλάει στην αρχή). Προσέχουμε να μην ζυμώσουμε πολύ, μόνο όσο χρειάζεται για να γίνει έχουμε μια ομοιόμορφη, μαλακή ζύμη. Την τυλίγουμε σε πλαστική μεμβράνη και τη βάζουμε στο ψυγείο για 2-3 ώρες, ή ακόμα καλύτερα για όλη τη νύχτα -αν είμαστε οργανωτικοί χαρακτήρες και είχαμε προβλέψει εγκαίρως φυσικά. Το καλό είναι ότι θα χρειαστούμε τη μισή, οπότε για την επόμενη φορά θα την έχουμε ήδη στην κατάψυξη – αρκεί να θυμηθούμε να την ξεπαγώσουμε!

Όταν κρυώσει η ζύμη, έρχεται η ώρα να την απλώνουμε στη φόρμα: τοποθετούμε τη μισή ποσότητα ανάμεσα σε δύο λαδόκολλες (ή επιφάνειες σιλικόνης) και την ανοίγουμε με τον πλάστη σε πάχος μισού εκατοστού περίπου. Αν η ζύμη κολλάει πολύ, πασπαλίζουμε με λίγο αλεύρι, αλλά με μέτρο γιατί η μεγάλη ποσότητα θα σκληρύνει τη ζύμη μας. Αφαιρούμε τη μια λαδόκολλα και με την άλλη μεταφέρουμε τη ζύμη στην ταρτιέρα, τουμπάροντάς την. Αφαιρούμε προσεχτικά τη δεύτερη λαδόκολλα και κόβουμε ότι περισσεύει από τα τοιχώματα.

Προσοχή! Είναι σημαντικό να αφήσουμε τη ζύμη να γλιστρήσει μόνη της μέσα στην ταρτιέρα, χωρίς να την πιέζουμε, μέχρι να εφάπτεται σε όλα τα σημεία με τη φόρμα. Έτσι θα διατηρήσει το σχήμα της στο ψήσιμο, χωρίς να χρειάζεται βάρη (πχ. φασόλια).

Με τη ζύμη που περίσσεψε, φτιάχνουμε μπισκοτάκια για να στολίσουμε την τάρτα μας (ή απλώς για να τα φάμε). Εμείς φτιάξαμε αρκουδάκια με κουπάτ, επειδή ο Ρούπερτ μας το ζήτησε!

Έπειτα, τρυπάμε τον πάτο της τάρτας με ένα πιρούνι, ώστε να φεύγει ο αέρας στο ψήσιμο και να μην κάνει φουσκάλες. Τοποθετούμε την τάρτα και τα μπισκότα στο ψυγείο για μία ώρα τουλάχιστον. Έπειτα, ψήνουμε την τάρτα σε προθερμασμένο φούρνο, στη μεσαία σχάρα, στον αέρα, για 15 λεπτά στους 180°C. Τα μπισκότα θα τα χρειαστούμε αργότερα.

Υλικά για τη σιμιγδαλόκρεμα

Δανειστήκαμε από τη συνταγή για γαλακτομπούρεκο του Στέλιου Παρλιάρου τη βάση για την κρέμα και μας ταίριαξε απόλυτα!

Γάλα πλήρες	1 λίτρο
Ζάχαρη	250 γρ.
Σιμιγδάλι ψιλό	120 γρ.
Αυγά	4
Cranberries	100 γρ.
Κανέλα
Βανίλια εκχύλισμα	4-5 σταγόνες
Ξύσμα λεμονιού

Βάζουμε σε κατσαρολάκι το γάλα με τη μισή ζάχαρη (125 γρ.) και το ξύσμα να ζεσταθούν σε μέτρια φωτιά, ανακατεύοντας μέχρι να διαλυθεί η ζάχαρη. Παράλληλα, σε ένα μπολ χτυπάμε στο χέρι (με το σύρμα) τα αυγά με τη ζάχαρη να αφρατέψουν. Προσθέτουμε το σιμιγδάλι και ανακατεύουμε.

Μόλις αρχίσει να παίρνει βράση το γάλα (όταν δούμε μπουρμπουλήθρες στην επιφάνεια) το βγάζουμε από το μάτι και ρίχνουμε με μια κουτάλα το 1/3 μέσα στο μείγμα των αυγών, χτυπώντας με το σύρμα συνεχώς. Αυτό είναι απαραίτητο για να ζεσταθούν σιγά σιγά τα αυγά, αλλιώς θα μας γίνουν ομελέτα -κάτι που σε αυτή την περίπτωση δε θέλουμε καθόλου.

Τώρα, επιστρέφουμε το κατσαρολάκι με το γάλα στο μάτι και ρίχνουμε με σταθερή ροή το μείγμα των αυγών, ανακατεύοντας συνεχώς με το σύρμα. Στην αρχή θα είναι τελείως υγρό, αλλά πολύ σύντομα (2-3 λεπτά) θα μεταμορφωθεί σε μια λαμπερή, βελούδινη σιμιγδαλόκρεμα. Μόλις δέσει η κρέμα, την αποσύρουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε κανέλα (1/2 κ.γ.) και βανίλια.

Ένα μικρό μυστικό!

Για ακόμα πιο ενισχυμένη γεύση κανέλας, μπορούμε να έχουμε βάλει από την προηγούμενη μέρα σε ένα μπολ στο ψυγείο το γάλα μαζί με ένα ξυλάκι κανέλα. Η τεχνική αυτή λέγεται εκχύλιση (infusion).

Αφού αφήσουμε για λίγο την κρέμα να κρυώσει, διπλώνουμε με τη σπάτουλα τα cranberries και ρίχνουμε προσεχτικά το μείγμα μέσα στην προψημμένη τάρτα μας. Ισιώνουμε την επιφάνεια και τοποθετούμε τα μπισκότα που είχαμε ετοιμάσει πάνω πάνω.

Ψήνουμε όπως πριν (μεσαία σχάρα, στον αέρα) για 25-30 λεπτά στους 180°C. Αφήνουμε να κρυώσει και τέλος πασπαλίζουμε με μπόλικη κανέλα. Είναι πεντανόστιμη, έτοιμη να καταβροχθιστεί και -αν αντέξετε- διατηρείται για λίγες μέρες στο ψυγείο. Εμάς πάντως δεν έμεινε ψίχουλο!

Διαβάστε πρώτοι κάθε νέο μας άρθρο!

Ακολουθήστε μας συμπληρώνοντας το email σας στο πεδίο στο κάτω μέρος της ιστοσελίδας μας, για να σας έρχεται με email κάθε νέο μας άρθρο μόλις κυκλοφορήσει. Μην ξεχάσετε να κάνετε επιβεβαίωση της εγγραφής σας, στο email που θα σας έρθει! 🤗 Όσοι είστε κι εσείς wordpress bloggers, πατήστε απλώς follow. Ακολουθήστε μας και στο Instagram (@eatdessertfirstgreece) για να βλέπετε τις αναρτήσεις με τα αγαπημένα μας γλυκά… και όχι μόνο!